استیل سالیسیلیک اسید (آ اس آ) (نام شناخته‌شدهٔ تجاری آن آسپیرین است) یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی است که معمولاً به عنوان ضد درد و ضد تب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این دارو بدون نسخه پزشک قابل تهیه است.
آسپرین در گروه دارویی سالیسیلاتها طبقه بندی می‌شود.
پیشینه استفاده از ترکیبات دارویی حاوی سالیسیلیک اسید به دوران باستان بازمی‌گردد. بیش از ۳۵۰۰ سال پیش بشر این پودر را می‌شناخت.
در سال ۱۸۰۰ یک باستانشناس آلمانی که در مصر تحقیق می‌کرد، با ترجمه یکی از پاپیروس‌های مصری متوجه شد که بیش از ۸۷۷ نوع مواد دارویی برای مصارف مختلف در مصر باستان شناخته شده بود که یکی از آنها سالیسیلیک اسید بود که برای برطرف کردن درد از آن استفاده می‌شد.
در نوشته‌های دیگری که در یونان بدست آمده است نیز مشخص شده که بشر حدود ۴۰۰ سال پیش از میلاد از شیره پوست درخت بید برای درمان تب و درد استفاده می‌کرده است. همچنین آنها هنگام زایمان زنان از این ماده برای کاهش درد استفاده می‌کردند. امروزه مشخص شده که ماده موجود در این شیره اسید سالیسیلیک است.
در سال ۱۷۶۳ یک کشیش انگلیسی در مقالهای استفاده از برگ درخت بید را حتی در درمان مالاریا نیز موثر معرفی کرد. ۱۰۰ سال بعد یک پزشک اسکاتلندی با همین ترکیب توانست عوارض ناشی از روماتیسم را به طرز معجزه آسایی کاهش دهد. بعدها چارلز فردریگ گرهارت در سال ۱۸۵۹ موفق به تهیه استیل سالیسیلیک اسید ناخالص شد. و در ماه مارچ ۱۸۹۹ کمپانی بایر محصول خود بنام آسپرین را به ثبت رساند.
آسپرین یکی از پر طرفدارترین داروها در دنیاست.
هر سال ۵۰۰۰۰ میلیون قرص آسپرین در جهان مصرف می‌شود.
آسپرین علاوه بر خاصیت تسکیندهندگی، تب بر و ضد التهاب و ضد پلاکت هم هست.
عوارض شایع آسپرین شامل وزوز گوش، فقدان شنوایی، تهوع، ناراحتی دستگاه گوارش، سوء هاضمه، و طولانی شدن زمان خونریزی میباشد.
از عوارض خطرناک این دارو میتوان خونریزی دستگاه گوارش، ترومبوسیتوپنی، آنافیلاکسی و سندرم ری (Reye) را نام برد.
چنانچه در حال حاضر این دارو را مصرف می کنید بهتر است به موارد زیر توجه کنید: این دارو در کودکان (مخصوصا کودکان کمتر از ۱۲ سال) دارای علائم بیماریهای ویروسی مانند آنفولانزا ، آبله مرغان و زونا هرگز نباید بدون مشورت با پزشک مصرف شود.
آسپرین در افرادی که کمبود (فاویسم)G6PDH دارند و یا دارای اختلالات خونی مثل هموفیلی هستند نباید مصرف شود.
برای کاهش تحریک معده فرآورده های خوراکی بدون پوشش مانند قرص جویدنی آسپرین ۱۰۰ میلی گرمی و آسپرین ۳۲۵ میلی گرمی را میتوان همراه غذا یا بعد از آن مصرف نمود.
قرص آسپرین ۸۰ و ۵۰۰ میلی گرمی به دلیل دارا بودن پوشش بهتر است با معده خالی و با مقداری آب مصرف گردد.
غذا باعث کاهش سرعت جذب آسپرین شده اما در مقدار جذب تاثیری ندارد.
بعضی از مواد گیاهی مثل سیر، زنجبیل، جینکو، چای سبز و جینسین دارای مقداری سالیسیلات هستند که در استفاده همزمان آنها با آسپرین باید احتیاط شود.
دارو را به همراه آب در حد مجاز شما مصرف نمائید و تا ۱۵-۳۰ دقیقه از دراز کشیدن و خوابیدن اجتناب نمائید.
در صورت احساس سوزش موضعی به دنبال مصرف شیاف به پزشک مراجعه نمائید. درصورتی که این دارو به عنوان یک داروی ضد پلاکت مصرف می‌شود، مصرف آن بدون مشورت با پزشک نباید قطع گردد.
از مصرف استامینوفن، ایبوپروفن یا سایر داروهای ضد درد همراه این دارو به مدت بیش از چند روز بدون مشورت با پزشک یا داروساز خودداری نمائید. از مصرف الکل با آسپرین باید اجتناب شود. در صورتی که مبتلا به آسم، آلرژی، آبریزش از بینی، پولیپهای بینی، تب یونجه، کهیرهای مزمن، آسیبهای کلیوی یا کبدی، کاهش آب بدن، زخمهای گوارشی یا فاویسم میباشید، حتماً به پزشک اطلاع دهید. ا
گر دارو را به مدت طولانی و با دوز بالا مصرف می نمائید، درصورت بروز هرگونه خونریزی زیر پوستی، خونریزی از لثه، سیاه شدن مدفوع یا خون در مدفوع و یا خونریزی در ادرار حتما به پزشک مراجعه نمائید.
سرهنگ دکتر علیرضا خواجه امیری متخصص داروسازی و سم شناسی
