این روزها راجع به دیابت بارداری زیاد میشنویم و این تشخیص برای پنج تا یازده درصد از حاملگی ها مطرح میشود.
از آنجایی که این تشخیص ایجاد نگرانی زیاد در مادر و حتی اطرافیان خانم حامله ایجاد میکند توجه به چند نکته زیر الزامی است:
چه کسانی مستعد بیماری هستند
چه زمانی دنبال بیماری بگردیم
چگونه کنترلش کنیم
و از همه مهمتر تشخیص دیابت بارداری با چه اعدادی است و آیا کسیکه از قبل حاملگی ، دیابت دارد به این شخص هم فرد حامله با دیابت بارداری میگویند یا نه؟
لطفا به مطالب زیر توجه شود:
| دیابت حاملگی |
|
| دیابت حاملگی عبارت است از دیابتی که تنها در خانم‌های حامله به وجود می‌آید.احتمال بروز آن در بعضی از قومیت‌ها بیشتر است. |
| علایم شایع |
معمولاً علامت واضحی وجود ندارد. امکان دارد در معاینات دوران حاملگی معلوم شود که جنین بزرگتر از حد طبیعی است.
تشخیص بر مبنای آزمایش قند خون بین هفته‌های 48-24 حاملگی در خانم‌هایی که قبلاً سابقه دیابت نداشته‌اند صورت می‌گیرد.در صورتی که سابقه دیابت حاملگی در حاملگی‌های قبلی وجود داشته باشد، انجام آزمایش قند خون در زمانی زودتر توصیه میشود. |
| علل |
| به هنگام حاملگی، امکان دارد بدن نتواند انسولین کافی برای نگاه داشتن قند خون در حد طبیعی، تولید کند. |
| عوامل افزایش دهنده خطر |
چاقی (خصوصاً زنانی که چاقی شکمی دارند شبیه سیب )
افزایش قابل توجه وزن
سابقه خانوادگی دیابت
سابقه تولد نوزادی که بزرگتر از حد طبیعی برای سنش بوده است.
سن مادر بالای 25 سال
سابقه حاملگی یا بیشتر
سابقه مرگ بدون توجیه جنین یا مرده‌زایی
سابقه دیابت حاملگی در حاملگی‌های قبلی |
| پیشگیری |
| با این که راه اختصاصی برای پیشگیری وجود ندارد، اما با رعایت برخی نکات می‌توان خطر را برای مادر یا جنین کمتر کرد: کم کردن وزن قبل از حاملگی در صورتی که اضافه وزن وجود داشته باشد، و نیز ارزیابی پیش از حاملگی زنانی که در مرز دیابت قرار دارند یا سابقه دیابت حاملگی داشته‌اند. |
| عواقب مورد انتظار |
کلید درمان موفقیت‌آمیز و تضمین سلامت نوزاد در دست خود مادر است. مادر باید انگیزه کافی و توانایی و اراده تغییر شیوه زندگی خود را داشته باشد. در بعضی از خانم‌های حامله، تنها رعایت رژیم غذایی کافی است، اما در بعضی دیگر، ممکن است برای درمان نیاز به انسولین وجود داشته باشد.
معمولاً اجازه داده میشود زایمان خود به خود شروع شود و به طور طبیعی انجام گیرد. اما اگر جنین آنقدر بزرگ باشد که امکان به دنیا آمدن از راه طبیعی وجود نداشته باشد، سزارین انجام خواهد گرفت.
دیابت حاملگی معمولاً با تولد نوزاد برطرف میشود. |
| عوارض احتمالی |
وجود مقادیر زیاد و بیش از اندازه مایع در کیسه آب رحم
زایمان زودرس
امکان دارد در زنان حامله‌ای که قند خونشان را خوب کنترل نکرده‌اند نیاز به القای زایمان وجود داشته باشد.
مسمومیت حاملگی)پره‌اکلامپسی(
ندرتاً سقط
ناهنجاری‌های مادرزادی (ندرتاً رخ می‌دهند مگر این که دیابت از قبل از حاملگی وجود داشته باشد )در قلب یا ریه نوزاد). نوزاد ممکن است بزرگتر از حد طبیعی باشد. اگر مادر قند خون خود را خوب کنترل نکند، احتمال بروز اختلالات متابولیک در نوزاد بیشتر خواهد بود (پایین افتادن‌قندخون، پایین افتادن کلسیم خون(
احتمال بروز دیابت در غیر از زمان حاملگی در آینده برای مادر بیشتر میشود. |
| درمان : |
| اصول کلی |
درمان مشتمل است بر تغییر در رژیم غذایی و ورزش در حد متوسط. برای انجام تغییرات لازم از اعضای خانواده خود کمک بگیرید.
طریقه پایش قندخون در منزل را یاد بگیرید. در ابتدا، اندازه‌گیری قند خون باید تا 6 یا هفت بار در روز انجام شود. وقتی سطح قندخون به حد مطلوب رسید و تغییر رژیم غذایی با موفقیت انجام گرفت، با نظر پزشک می‌توان دفعات اندازه‌گیری قندخون را کم کرد. |
| داروها |
اگر قندخون با رژیم غذایی و ورزش در محدود طبیعی قرار گیرد، نیازی به دارو نیست.
امکان دارد برای بعضی از خانم‌هایی که نتوانند با رژیم غذایی و ورزش قند خون خود را کنترل کنند انسولین تجویز شود. |
| فعالیت |
| معمولاً برنامه‌ای متعادل شامل ورزش و نرمش‌هایی که به بدن فشار وارد نمی‌آورند توصیه میشود. وزش، حتی برای مدتی کوتاه، می‌تواند اثرات مثبت فراوانی داشته باشد. برنامه ورزشی خود را به دقت پیگیری کنید. |
| رژیم غذایی |
تغییر در رژیم غذایی جنبه مهمی از درمان به شمار می‌رود و دستورات غذایی خاصی داده خواهد شد. رعایت رژیم غذایی توصیه شده باعث کاهش خطرات برای مادر و جنین میشود.
این تغییرات غذایی عبارتند از: افزایش فیبر غذایی، محدود کردن چربی غذایی، حذف شیرینی‌های سنگین از رژیم غذایی، و پایش میزان کالری دریافتی برای جلوگیری از افزایش وزن بیش ازاندازه.
مشورت با متخصص تغذیه غالباً توصیه میشود. وی می‌تواند آموزش لازم را به شما بدهد، به سؤالات تغذیه‌ای شما پاسخ بگوید، و مشوق دایمی شما در رعایت رژیم غذایی باشد. |
| در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید |
اگر شما بین هفته 24 تا 28 حاملگی هستید و تاکنون از نظردیابت حاملگی آزمایش نشده‌اید.
اگر پس از تشخیص دیابت حاملگی، هرگونه‌علامتی در شما به وجود آمده که شما را نگران کرده است.
اگر در پیگیری و رعایت رژیم غذایی یا برنامه ورزشی توصیه شده مشکل داشته باشید. |
تشخیص دیابت حاملگی : نتایج بالاتر از حد طبیعی برای آزمایش تحمل 75 گلوکز خوراکی
|
زمان آزمایش
|
مقدار گلوکز پلاسما میلی گرم در دسی لیتر
|
|
ناشتا
|
92 یا بالاتر
|
|
یک ساعت بعد از خوردن گلوکز
|
180 یا بالاتر
|
|
دو ساعت بعد از خوردن گلوکز
|
153 یا بالاتر
|
|
|
|
|
|
|
هنوز مناقشات مختلفی درباره اعداد تشخیصی دیابت حاملگی وجود دارد.
تست یک مرحله ای برای غربالگری یا GCT که با 50 گرم قند انجام میشود.
یا تست سه مرحله ای که بعد از شک به دیابت ، با خوردن 100 گرم گلوکز جهت تایید تشخیص دیابت انجام میشود.
ولی دستورالعملی کهدر حال حاضر بیشتر مورد تاکید است دستورالعمل غربالگری و تشخیص دیابت بارداری سازمان جهانی بهداشت و کارگروه مطالعات بارداری انجمن بین المللی دیابت (IADPSG) میباشد
تست یک مرحله ای(GTT)دو ساعته با 75 گرم گلوکز که رسماً برای غربالگری و تشخیص دیابت بارداری توصیه میشود.
